dr hab. Mariusz Leńczuk, prof. IJP PAN

Strona zewnętrzna: https://pjs.ijp.pan.pl/ml.html

Funkcje

kierownik Pracowni Języka Staropolskiego

Wykształcenie

1994-1999 studia wyższe na Wydziale Filologii Polskiej i Klasycznej UAM w Poznaniu,
kierunek filologia polska,
od 01.03.2002 asystent w Pracowni Języka Staropolskiego IJP PAN w Krakowie,
2009 doktor nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa,
2022 doktor habilitowany w dziedzinie nauk humanistycznych w dyscyplinie językoznawstwo,
od 2009 adiunkt w Pracowni Języka Staropolskiego,
od 2023 kierownik Pracowni Języka Staropolskiego.

Obszary zainteresowań naukowych

glosy i drobne teksty polskie w łacińskich rękopisach XV w.,
średniowieczne słowniczki łacińsko-polskie,
średniowieczne tłumaczenia Nowego Testamentu,
paleografia średniowieczna,
teksty polskie z początku XVI w.,
synonimia leksykalna w XV w.

Projekty badawcze

2020 udział w projekcie badawczym nr 31H 17 0469 84 finansowanym przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego pt. „Źródła do dziejów wojskowości polskiej w epoce Jagiellonów” pod kierownictwem prof. dra hab. Jana Szymczaka, realizowanym przez Polskie Towarzystwo Historyczne w Warszawie.
od 2018-2024 udział w projekcie badawczym nr 1H 17 0201 85 finansowanym w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki w latach 2018-2022 pt. „Baza leksykalna średniowiecznej polszczyzny (do 1500 r.) Fleksja” pod kierownictwem dr hab. Ewy Deptuchowej, prof. IJP PAN,
2017-2018 udział w projekcie badawczym nr 11H 12 0418 81 finansowanym w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki w latach 2013-2019 pt. „Żydowski samorząd ziemski w Koronie (XVII-XVIII wiek)” pod kierownictwem prof. dra hab. Adama Kaźmierczyka,
2017-2020 udział w projekcie badawczym finansowanym przez Narodowe Centrum Nauki w Krakowie pt. „Słownictwo polskie w XV-wiecznych rozariuszach łacińskich. Studium porównawcze” pod kierunkiem dr hab. Ewy Deptuchowej, prof. IJP PAN,
2012-2015 kierownik projektu badawczego finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki w Krakowie nr 2011/03/D/HS2/00859 pt. „Piętnastowieczne przekłady Nowego Testamentu – elektroniczna konkordancja staropolska. Internetowa baza danych” – http://stnt.ijp.pan.pl/stnt/index,
2010-2011 udział w projekcie badawczym pt. „Wege der Rechtsfindung in ethnisch-religiös gemischten Gesellschaften. Erfahrungsressourcen in Polen-Litauen und seinen Nachfolgestaaten” realizowanym w Uniwersytecie w Lipsku pod kierownictwem prof. dr Yvone Kleinman,
2002-2006 udział w projekcie badawczym zamawianym nr PBZ/KBN/064/H01/2001, finansowanym przez Komitet Badań Naukowych, pt. „Biblioteka zabytków polskiego piśmiennictwa średniowiecznego” pod kierownictwem prof. dra hab. W. Twardzika,
2002-2003 udział w projekcie badawczym nr 1 H01D/018/19, finansowanym przez Ministerstwo Nauki i Informatyzacji, pt. „Elektroniczny korpus ciągłych tekstów staropolskich (do 1500 r.)” realizowanym w IJP PAN w Krakowie pod kierownictwem prof. dra hab. W. Twardzika.

Artykuły

Bernardyński „Podręcznik dla braci” z XVII wieku. Część I, Studia franciszkańskie 12, 2002, s. 345-404 (wraz z W. Wydrą).
Bernardyński „Podręcznik dla braci” z XVII wieku. Część II, Studia franciszkańskie 13, 2003, s. 305-374 (wraz z W. Wydrą).
Dlaczego potrzebne jest wydanie suplementu do „Słownika staropolskiego”?, Polonica, t. XXII-XXIII, 2003, s. 337-344.
Św. Pawła „Hymn o miłości” w średniowiecznych ułomkach polskiej szaty językowej (Projekt konkordancji staropolskich przekładów Biblii), Polonica, t. XXII-XXIII, 2003, s. 391-400 (wraz z E. Belcarzową).
[Rec.:] Teresa Michałowska, Ego Gertruda. Studium historycznoliterackie, Warszawa 2001, Ja Gertruda, Teksty Drugie nr 1 (79), 2003, s. 122-127.
Bernardyński „Podręcznik dla braci” z XVII wieku. Część III, Studia franciszkańskie 14, Poznań 2004, s. 219-270 (wraz z W. Wydrą).
Potrzeba włączenia elementów paleografii do nauczania historii języka polskiego, Studia językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny, t. 4, Szczecin 2005, s. 183-192.
Synonimia w średniowiecznych przekładach kanonu mszy św. – uwagi wstępne, Język Polski LXXXVII, 2007, s. 370-47.
Magnificat w średniowiecznych ułomkach polskiej szaty językowej. Projekt konkordancji staropolskich przekładów Biblii cz. II, [w:] Amoenitates vel lepores philologiae, pod red. R. Laskowskiego i R. Mazurkiewicza, Kraków 2007, s. 30–37.
„Skarga płocka o oszczerstwo” na nowo po blisko stu latach wydana, [w:] Amoenitates vel lepores philologiae, pod red. R. Laskowskiego i R. Mazurkiewicza, Kraków 2007, s. 37–52 (wraz z E. Belcarzową i K. Pawłowskim).
Multimedia a wydawanie tekstów staropolskich. Pytania o przyszłość, [w:] Amoenitates vel lepores philologiae, pod red. R. Laskowskiego i R. Mazurkiewicza, Kraków 2007, s. 149–160 (wraz z Kołem Miłośników Historii Języka Polskiego przy Zakładzie Historii Języka Polskiego UAM).
Problemy terminologiczne w opisywaniu glos polskich na przykładzie XV-wiecznych tłumaczeń kanonu mszy św., Kwartalnik Językoznawczy, z. 2, 2010, s. 19–36.
The Earliest Known Lithuanian Glosses (~ 1520-1530), Archivum Lithuanicum 12, Vilnius 2010, s. 31-70 (wraz z G. Subačiusem i W. Wydrą).
Zagadki statutu krawieckiego z 1491 roku, [w:] Cum reverendia, gratia, amicitia… Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Bogdanowi Walczakowi, Poznań 2013, t. II, s. 223–230.
[Rec.:] Dorota Rojszczak-Robińska, Jak pisano „Rozmyślanie przemyskie”, Wydawnictwo Rys, Poznań 2012, s. 301, Język Polski XCIII (2013), s. 122–125.
Polskie glosy w XV-wiecznych łacińskich rękopisach jako problem historycznojęzykowy, [w:] Staropolskie spotkania językoznawcze. Jak badać teksty staropolskie?, red. T. Mika, D. Rojszczak-Robińska, O. Stramczewska, Poznań 2015, s. 79–101.
Z czego się baranek boży składa… Wznowienie edycji zabytku Biblioteki Kórnickiej, Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej 2015, z. 32, s. 159–170 (wraz z Kołem Miłośników Historii Języka Polskiego przy Zakładzie Historii Języka Polskiego UAM).
Zapisy polskie w słownikach i glosariuszach XV w. – terminy, źródła, perspektywy badawcze, Polonica, t. XXV (2015), s. 103–114.
Staropolskie tłumaczenia Nowego Testamentu – bariery i możliwości badawcze, [w:] W kręgu dawnej polszczyzny, Kraków 2016, t. I, s. 113–119.
Staropolskie tłumaczenie „Hymnu św. Pawła o miłości” z rękopisu nr 1399 Biblioteki Książąt Czartoryskich w Krakowie, cz. 1, Poradnik Językowy 5 (2016), s. 82–101.
O sposobach tłumaczenia „Nowego Testamentu” w „Rozmyślaniu przemyskim”, [w:] „Rozmyślanie przemyskie” Świadectwo średniowiecznej kultury religijnej, pod red. J. Bartmińskiego, A. Timofiejewa, Przemyśl 2016, s. 123–131.
Dwa staropolskie zaklęcia z XV w., Studia Źródłoznawcze, t. LIV (2017), s. 217–228.
O wydawaniu polskich glos z łacińskich rękopisów średniowiecznych, [w:] Staropolskie spotkania językoznawcze. Jak wydawać teksty dawne?, red. K. Borowiec, D. Masłej, T. Mika, D. Rojszczak-Robińska, Poznań 2017, s. 165–184.
Vita sine litteris mors est, [w:] Wacek, czyli przypisy do konterfektu Profesora Wacława Twardzika, oprac. R. Mazurkiewicz, Kraków 2017, s. 143–149.
[Rec.:] Dorota Masłej, Modlitwa Pańska w polskim średniowieczu. Znad staropolskich rękopisów, Wydawnictwo Rys, Poznań 2016, s. 141, Język Polski XCVII, 2017, s. 104–108.
Marginalia rękopiśmienne z XV wieku. Wezwania i westchnienia, [w:] Marginalia w książce dawnej i współczesnej, pod red. B. Mazurkowej, Katowice 2019, s. 15–34.
Projektowanie metadanych w korpusie tekstów polskich do 1500 roku – wielopoziomowa struktura informacji, Forum Lingwistyczne Nr 7 (2020), s. 59–69.
Internetowa baza danych Piętnastowieczne tłumaczenia Nowego Testamentu – glosy jako nowe narzędzie do badania staropolszczyzny, Kwartalnik Językoznawczy 28 (2020), s. 32–42.
Glosy jako podstawa polskich badań historycznojęzykowych, Polonica XXXX (2020), s. 137–148.
Fragment kalendarza w języku polskim z XIV/XV w. ze zbiorów Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie, Slavia Occidentalis 77/1 (2020), s. 81–91 (wraz z W. Wydrą).
Nieznane odpisy dwóch polskich modlitw codziennych z rękopisu Biblioteki Narodowej sygn. 3028 II, [w:] Staropolskie spotkania językoznawcze 4. Język staropolskich tekstów. Nowe odczytania, analizy, interpretacje, pod red. A. Słobody i M. Kuźmickiego, Poznań 2022, s. 29–60.
Lustracja królewskich puszcz, lasów i borów na Mazowszu z 1566 roku, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 71/2 (2023), s. 181–202 (wraz z T. Związkiem i U. Zacharą-Związek).

Publikacje książkowe

Opis źródeł Słownika staropolskiego, pod redakcją W. Twardzika, we współpracy z E. Deptuchową i L. Szelachowską-Winiarzową, opracowali: E. Belcarzowa, E. Deptuchowa, M. Frodyma, K. Kalicka, M. Leńczuk, L. Szelachowska-Winiarzowa, Z. Wójcikowa, Kraków 2005.
M. Leńczuk, Staropolskie przekazy kanonu Mszy Świętej. Wariantywność leksykalna, Warszawa 2013.
Suplement do Słownika staropolskiego cz. I (verba absentia), pod red. E. Deptuchowej, opracowali: E. Deptuchowa, M. Eder, M. Frodyma, M. Klapper, D. Kołodziej, M. Kozłowska, M. Leńczuk, L. Szelachowska-Winiarzowa, W. Twardzik, Z. Wanicowa, Z. Wójcikowa, F. Wysocka), Kraków 2014.
K. Bracha, M. Leńczuk, Słowo-Pismo-Sacrum. Cztery studia z dziejów kultury religijnej w Polsce późnego średniowiecza, Warszawa 2020.
Rozariusze z polskimi glosami, pod red. E. Deptuchowej, opracowali: E. Deptuchowa, M. Frodyma, K. Jasińska, M. Klapper, D. Kołodziej, M. Leńczuk, L. Szelachowska-Winiarzowa, Z. Wanicowa, Kraków 2020.
K. Jasińska, D. Kołodziej, M. Leńczuk, Dwa łacińskie rozariusze z polskimi glosami. Rozariusz dominikański. Rozariusz wrocławski, Kraków 2022.

Publikacje multimedialne (DVD)

Piętnastowieczne przekłady Nowego Testamentu – glosy, Kraków 2020 (zob.: https://stnt.ijp.pan.pl/images/glosy/glosy.pdf).
Piętnastowieczne przekłady Nowego Testamentu – elektroniczna konkordancja staropolska. Internetowa baza danych (zob.: www.stnt.ijp.pan.pl).
Udział w zespołowym opracowaniu Biblioteki zabytków polskiego piśmiennictwa średniowiecznego, Kraków 2006 (płyta DVD). Transliteracja i transkrypcja wraz z aparatem krytycznym Ortyli magdeburskich, tzw. Ossolińskich.
Korpus tekstów staropolskich do roku 1500, red. W. Twardzik, Kraków 2003. Udział w znakowaniu korpusu.