Pracownia Onomastyki

dr hab. Urszula Bijak, prof. IJP PAN

Stopnie naukowe

1986 – magister filologii słowiańskiej, Uniwersytet Jagielloński
1994 – doktor nauk humanistycznych, Instytut Języka Polskiego PAN
2014 – doktor habilitowany nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa, Instytut Języka Polskiego PAN

Obszary badań naukowych

onomastyka polska i słowiańska (historyczne i współczesne procesy kształtowania się nazw własnych, zwłaszcza miejscowych, wodnych, terenowych), leksykografia onomastyczna, etymologia, standaryzacja nazw geograficznych

Członkostwo w organizacjach i gremiach naukowych

International Council of Onomastic Sciences (wiceprzewodnicząca 2017-2021)
Komisja Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych przy MSWiA (przewodnicząca od 2017 r.)
Komisja Onomastyki Słowiańskiej przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów
Komisja Onomastyczna przy Komitecie Językoznawstwa PAN (wiceprzewodnicząca od 2020 r.)
Praca w redakcjach czasopism naukowych: sekretarz Redakcji czasopisma “Onomastica” (2014-2019), redaktor naczelna (2020-2021), redaktor tematyczna (od 2022 r.)

Projekty badawcze

Słowiański atlas onomastyczny. Budowa polskich nazw miejscowych, Narodowy Program Rozwoju Humanistyki przy MNiSW, 2014–2020, wykonawca.
Elektroniczny słownik hydronimów Polski, Narodowy Program Rozwoju Humanistyki przy MNiSW, 2012–2015, wykonawca
Słownik nazw wodnych Polski, 2005–2008, MNiSW, wykonawca.

Publikacje

Monografie

U. Bijak, 2001, Nazwy miejscowe południowej części dawnego województwa mazowieckiego, Wydawnictwo Naukowe DWN, Kraków, 364 s.
U. Bijak, 2013, Nazwy wodne dorzecza Wisły. Potamonimy odapelatywne. Prace Instytutu Języka Polskiego PAN nr 142, Kraków, 307 s.

U. Bijak, P. Swoboda, & J. B. Walkowiak (red.). (2023). Proceedings of the 27th International Congress of Onomastic Sciences: Onomastics in Interaction With Other Branches of Science. Volume 3: General and Applied Onomastics. Literary Onomastics. Chrematonomastics. Reports. Kraków: Jagiellonian University Press. https://doi.org/10.4467/K7478.47/22.23.19014
U. Bijak, P. Swoboda, & J. B. Walkowiak (red.). (2023). Proceedings of the 27th International Congress of Onomastic Sciences: Onomastics in Interaction With Other Branches of Science. Volume 2: Anthroponomastics. Kraków: Jagiellonian University Press. https://doi.org/10.4467/K7446.46/22.23.19013
U. Bijak, P. Swoboda, & J. B. Walkowiak (red.). (2023). Proceedings of the 27th International Congress of Onomastic Sciences: Onomastics in Interaction With Other Branches of Science. Volume 1: Keynote Lectures. Toponomastics. Kraków: Jagiellonian University Press. https://doi.org/10.4467/K7501.45/22.23.19012

Słowniki

Nazwy miejscowe Polski. Historia. Pochodzenie. Zmiany, pod red. K. Rymuta, autorzy haseł: U. Bijak, E. Borysiak, B. Czopek-Kopciuch, B. Doda, A. Galasińska, W. Makula-Kosek, T. Łuba, R. Przybytek, K. Rymut, U. Wójcik, Z. Zierhoffer, Instytut Języka Polskiego PAN, t.. I: A–B, Kraków 1996, 484 s.
Nazwy miejscowe Polski. Historia. Pochodzenie. Zmiany, pod red. K. Rymuta, autorzy haseł: U. Bijak, E. Borysiak, B. Czopek-Kopciuch, A. Galasińska, W. Makula-Kosek, R. Przybytek, K. Rymut, U. Wójcik, Z. Zierhoffer, Instytut Języka Polskiego PAN, t. II: C–D, Kraków 1997, 518 s.
Nazwy miejscowe Polski. Historia. Pochodzenie. Zmiany, pod red. K. Rymuta, autorzy haseł: U. Bijak, E. Borysiak, B. Czopek-Kopciuch, A. Galasińska, W. Makula-Kosek, R. Przybytek, K. Rymut, U. Wójcik, Z. Zierhoffer, Instytut Języka Polskiego PAN, t. III: E–I, Kraków 1999, 543 s.
Nazwy miejscowe Polski. Historia. Pochodzenie. Zmiany, pod red. K. Rymuta, autorzy haseł: U. Bijak, E. Borysiak, B. Czopek-Kopciuch, A. Galasińska, W. Makula-Kosek, R. Przybytek, K. Rymut, U. Wójcik, Z. Zierhoffer, Wydawnictwo Naukowe DWN, t. IV: J–N, Kraków 2001, 539 s.
Nazwy miejscowe Polski. Historia. Pochodzenie. Zmiany, pod red. K. Rymuta, autorzy haseł: U. Bijak, E. Borysiak, B. Czopek-Kopciuch, A. Galasińska, W. Makula-Kosek, I. Nobis, R. Przybytek, K. Rymut, U. Wójcik, Z. Zierhoffer, Instytut Języka Polskiego PAN, t. V: Ko–Ky, Kraków 2003, 533 s.
Nazwy miejscowe Polski. Historia. Pochodzenie. Zmiany, pod red. K. Rymuta, autorzy haseł: U. Bijak, E. Borysiak, J. Chłądzyńska, B. Czopek-Kopciuch, A. Galasińska, W. Makula-Kosek, I. Nobis, R. Przybytek, U. Wójcik, Z. Zierhoffer, Instytut Języka Polskiego PAN, t. VI: L–Ma, Kraków 2005, 564 s.
Nazwy miejscowe Polski. Historia. Pochodzenie. Zmiany, pod red. K. Rymuta, autorzy haseł: U. Bijak, E. Borysiak, J. Chłądzyńska, B. Czopek-Kopciuch, A. Galasińska, W. Makula-Kosek, I. Nobis, R. Przybytek, U. Wójcik, Z. Zierhoffer, Wydawnictwo PANDIT, t. VII: Mą–N, Kraków 2007, 472 s.
Nazwy miejscowe Polski. Historia. Pochodzenie. Zmiany, pod red. K. Rymuta i B. Czopek-Kopciuch, autorzy haseł: U. Bijak, E. Borysiak, J. Chłądzyńska, B. Czopek-Kopciuch, A. Galasińska, W. Makula-Kosek, I. Nobis, R. Przybytek, U. Wójcik, Z. Zierhoffer, Wydawnictwo PANDIT, t. VIII O-Pn, Kraków 2009, 547 s.
Nazwy miejscowe Polski. Historia. Pochodzenie. Zmiany, pod red. K. Rymuta i B. Czopek-Kopciuch, autorzy haseł: U. Bijak, E. Borysiak, J. Chłądzyńska, B. Czopek-Kopciuch, P. Dudek, A. Galasińska, W. Makula-Kosek, I. Nobis, R. Przybytek, U. Wójcik, K. Zawodzińska-Bukowiec, Z. Zierhoffer, t. IX: Po-Q, Kraków 2013, 416 s.
Nazwy miejscowe Polski. Historia. Pochodzenie. Zmiany, pod red. K. Rymuta, B. Czopek-Kopciuch i U. Bijak, autorzy haseł: U. Bijak, E. Borysiak, J. Chłądzyńska, B. Czopek-Kopciuch, P. Dudek, A. Galasińska, W. Makula-Kosek, I. Nobis, R. Przybytek, P. Swoboda, U. Wójcik, K. Zawodzińska-Bukowiec, Z. Zierhoffer, t. X: Ra-Re, Kraków 2015, 160 s.
Nazwy miejscowe Polski. Historia. Pochodzenie. Zmiany, pod red. K. Rymuta, B. Czopek-Kopciuch i U. Bijak, autorzy haseł: U. Bijak, E. Borysiak, J. Chłądzyńska, B. Czopek-Kopciuch, P. Dudek, A. Galasińska, W. Makula-Kosek, I. Nobis, R. Przybytek, P. Swoboda, U. Wójcik, K. Zawodzińska-Bukowiec, Z. Zierhoffer, t. XI: Rę-Rs, Kraków 2015, 146 s.
Nazwy miejscowe Polski. Historia. Pochodzenie. Zmiany, pod red. K. Rymuta, B. Czopek-Kopciuch i U. Bijak, autorzy haseł: U. Bijak, E. Borysiak, J. Chłądzyńska, B. Czopek-Kopciuch, P. Dudek, A. Galasińska, W. Makula-Kosek, I. Nobis, R. Przybytek, P. Swoboda, U. Wójcik, K. Zawodzińska-Bukowiec, Z. Zierhoffer, t. XII: Ru-Rż, Kraków 2015, 168 s.
Nazwy miejscowe Polski. Historia. Pochodzenie. Zmiany, pod red. K. Rymuta, B. Czopek-Kopciuch i i U. Bijak, autorzy haseł: U. Bijak, E. Borysiak, J. Chłądzyńska, B. Czopek-Kopciuch, P. Dudek, A. Galasińska, W. Makula-Kosek, I. Nobis, R. Przybytek, P. Swoboda, U. Wójcik, K. Zawodzińska-Bukowiec, Z. Zierhoffer, t. XIII: Sa-Si, Kraków 2016, 215 s.
Nazwy miejscowe Polski. Historia. Pochodzenie. Zmiany, pod red. K. Rymuta, B. Czopek-Kopciuch i U. Bijak, autorzy haseł: U. Bijak, B. Czopek-Kopciuch, I. Nobis, R. Przybytek, P. Swoboda, K. Wasilewska, t. XIV: Sk-Sn, Kraków 2017, 197 s.
Nazwy miejscowe Polski. Historia. Pochodzenie. Zmiany, pod red. B. Czopek-Kopciuch i U. Bijak, autorzy haseł: U. Bijak, B. Czopek-Kopciuch, I. Nobis, R. Przybytek, P. Swoboda, t. XV: So-Stą, Kraków 2018, 231 s.
Nazwy miejscowe Polski. Historia. Pochodzenie. Zmiany, pod red. U. Bijak i P. Swobody, autorzy haseł: U. Bijak, B. Czopek-Kopciuch, I. Nobis, R. Przybytek, P. Swoboda, K. Sucharska, t. XVI: Stb-Sy, Kraków 2021, 290 s.

U. Bijak, 2001, Nazwy miejscowe powiatu grójeckiego. Słownik historyczno-etymologiczny, Towarzystwo Literackie im. A. Mickiewicza. Oddział w Grójcu, Grójec, 127 s.
B. Czopek-Kopciuch, A. Cieślikowa, U. Bijak, 2010, Mały słownik nazw polskich miast, państw Europy, ich stolic i mieszkańców, Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego, Kraków Rytm, 211 s.
U. Bijak, P. Swoboda, 2011, Nazwiska mieszkańców powiatu grójeckiego. Pochodzenie. Frekwencja. Geografia, Towarzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza. Oddział w Grójcu, Grójec, 346 s.

Wybrane artykuły

U. Bijak, 1990, Nazwy zestawione typu Boguty-Augustyny na Mazowszu i Podlasiu, Onomastica XXXV, 31–54.
U. Bijak, 2001, Imię Kazimierz i jego derywaty w toponimii polskiej, (w:) Toponimia i oronimia, pod red. A. Cieślikowej i B. Czopek-Kopciuch, Wydawnictwo Naukowe DWN, Kraków, 125–135.
U. Bijak, B. Czopek-Kopciuch, 2007, Imiona w nazwach jezior i stawów w Polsce, Jezikoslovni Zapiski 13(1–2), 59–68.
U. Bijak, 2010, Zmiany nazw wodnych w dorzeczu Wisły, (w:) Nazwy własne a społeczeństwo, pod red. R. Łobodzińskiej, t. II, Oficyna Wydawnicza LEKSEM, Łask, 237–246.
U. Bijak, 2011, Chrematonimy odhydronimiczne, Język Polski XCI, 263–272.
U. Bijak, M. Rutkowski, 2012, Problemy ze standaryzacją nazw polskich jaskiń, Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji, Vol. 23, 29–34.
U. Bijak, 2012, Polskie słownictwo speleologiczne i speleonimia na tle słowiańskim (próba rekonesansu), (w:) W komunikacyjnej przestrzeni nazw własnych i pospolitych, pod red. I. Łuc i M. Pogłódek, Wydawnictwo UŚ, Katowice, 61–68.
U. Bijak, M. Rutkowski, 2012, Nazwy jaskiń – spojrzenie językoznawcy (na marginesie prac nad standaryzacją), Prądnik. Prace i materiały Muzeum im. prof. Władysława Szafera, nr 22, Ojców, 97–102.
U. Bijak, 2014, Z leksykografii onomastycznej, Onomastica LVIII, 105–124.
U. Bijak, 2015, Potamonyms of the Vistula River Basin as a Part of Cultural Heritage. In: Sea Names: Heritage, Perception and International Relations. Proceedings of the 21st International Seminar on Sea Names, Helsinki, Finland, 23–26 August 2015, 31–41.
U.Bijak, 2016, Zamiast toastu. Kilka uwag o bułgarskim winie, Onomastica LX, 317–332.
U. Bijak, 2016, Polionimia, czyli “wojna nazw”, Polonica XXXVI, 55–66.
U. Bijak, 2017, Transonimizacja, czyli „wędrówki nazw”, Folia onomastica Croatica 26, 1–14.
U. Bijak, 2017, Arboretum onimiczne, Onomastica LXI/2, 381–400.
U.Bijak, 2019, The Development of Polish Toponomastic Terminology (Rozwój polskiej terminologii toponomastycznej), Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, XXXVII SECTIO FF, 1, 91-103.
U. Bijak, 2019, Potamonimy odantroponimiczne w dorzeczu Wisły (problemy metodologiczne i typologia nazw), Onomastica LXIII, 145–156.
U.Bijak, 2019, Polska terminologia onomastyczna. Ku harmonizacji systemu, (w:) Konvergencie a divergencie v propriálnej sfére. 20. slovenská onomastická konferencja,Banská Bystrica 26. – 28. júna 2017. Zborník referátov, red. A. Chomová, J. Krško, I.Valentová, VEDA – vydavateľstvo Slovenskej akadémie vied Bratislava, 44-52.
U. Bijak, 2020, Pluralia tantum w polskiej ojkonimii, Folia onomastica Croatica, 29, 1, 1-13.
U. Bijak, B. Czopek-Kopciuch, 2020, Toponyms of selected communes with minority languages in north-eastern Poland (legal regulations and practice), Onomàstica. Anuari de la Societat d’Onomàstica, 6, 125-137.
U. Bijak, 2020, Rozwój polskiej terminologii toponomastycznej, (w:) Ze studiów nad nazwami własnymi. Terminologia. Teoria i metodologia badań. Zagadnienia nazwotwórstwa, red. A. Siwiec, I. Domaciuk-Czarny, M. Kojder, Lublin – Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 67-78.
U. Bijak, 2021, Polish anthroponym-derived geographical names (An overview), (w:) Proceedings of the International Onomastic Conference “Anthroponyms and Anthroponymic Researches in the Beginning of 21^st Century”, eds. A. Choleva-Dimitrova, M. Vlahova-Angelova, N. Dancheva, Sofia – Bulgarian Academy of Sciences, 29–41.
U. Bijak, 2021, Space and landscape in Polish toponymy, Jazykovedný časopis (Journal of Linguistics), 72/1, 194-207.
U. Bijak, 2022, Porządkowanie nazewnictwa urzędowego Polski – zmiany, ustalanie, znoszenie toponimów oraz problemy z tym związane (z prac Komisji Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych w latach 2017–2022), Onomastica, 66, 355-366.
U. Bijak, I. Valentová, and M. Harvalík, 2022, West Slavic Onomastics – An introduction, Onoma, 57, 9–13.
U. Bijak, 2022, Polish toponomastics: Its history, current state, and research perspectives, Onoma, 57, 33–52.
U Bijak, 2023, Onomastyka stosowana, Polonica, 43, 219-228.