mgr Stanisława Reichanowa
Dnia 21 stycznia 2022 roku zmarła mgr Stanisława Reichanowa z domu Myśliwiec.
Urodziła się w 1924 r. Haliczu (obecnie Ukraina), gdzie ukończyła szkołę powszechną. Do gimnazjum zaczęła uczęszczać w Stanisławowie, ale 13 kwietnia 1940 r. została wywieziona do Kazachstanu wraz z matką i młodszym bratem. Tam przebywali we wsi Prestogorkowka, a po śmierci mamy w 1942 r. rodzeństwo przeniosło się do miasta Kustanaj. Tam Stanisława pracowała jako dezynfektor do roku 1944, kiedy udało się wrócić do Stanisławowa. W sierpniu 1945 r. przybyli do Krakowa, gdzie spotkali się z ojcem. Stanisława ukończyła liceum ogólnokształcące. W latach 1948–1952 studiowała polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim i uzyskała tytuł magistra na seminarium profesora Witolda Taszyckiego.
Kolejne 31 lat przepracowała w tej samej pracowni dialektologicznej, zmieniającej siedzibę i przynależność organizacyjną, ale mającej wciąż jeden cel: badanie i opisywanie gwar polskich. Od 1973 roku jednostka ta była częścią Instytutu Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk. Praca zawodowa mgr Stanisławy Reichanowej trwała od 1953 do 1984 roku.
W latach 1952–1960 Stanisława Myśliwcówna (od 1958 r. Reichanowa) prowadziła intensywne badania terenowe. Dostarczyła do Małego atlasu gwar polskich materiał gwarowy z siedmiu wsi i do Słownika gwar polskich z 24 wsi. Była współautorką wstępnego zeszytu Słownika gwar polskich (Źródła) z roku 1977 i czterech tomów słownika z lat 1979–1991.
Stanisława Reichanowa należy do osób, które poświęciły się pracy zespołowej. Nie zdobyła stopni i tytułów naukowych. Dzięki takim osobom powstają atlasy i słowniki, które utrwalają tę część naszego dziedzictwa narodowego, jaką są gwary ludowe. Dzięki ich mrówczej pracy inni mają materiał do indywidualnych badań naukowych.
Mgr Stanisława Reichanowa pozostanie w naszej wdzięcznej pamięci.
Msza św. pogrzebowa zostanie odprawiona w piątek, 28 stycznia o godz. 11 w kaplicy na cmentarzu Salwatorskim w Krakowie, po czym nastąpi odprowadzenie Zmarłej na miejsce spoczynku. Zgodnie z wolą Zmarłej prosimy zamiast kwiatów o składanie datków na hospicjum
Tekst przemówienia prof. dr hab. Anny Tyrpy.
Stanisława Janina, którą dziś żegnamy, urodziła się 8 maja 1924 roku w Haliczu (obecnie Ukraina) jako córka nauczycieli miejscowej szkoły – Petroneli z domu Ojak i Franciszka Myśliwców. Do gimnazjum uczęszczała w Stanisławowie. Nie było jej dane ukończyć nauki, bo 13 kwietnia 1940 roku wraz z mamą i młodszym o cztery lata bratem Wacławem została wywieziona do Kazachstanu. Przebywali początkowo we wsi Prestogorowka, utrzymując się ze sprzedaży odzieży przysyłanej z Krakowa przez męża i ojca Franciszka Myśliwca i dzięki żywności przysyłanej ze Stanisławowa przez ciocię. To trwało do czerwca 1941 roku, czyli do rozpoczęcia wojny niemiecko-radzieckiej. W 1942 roku zmarła matka. Rodzeństwo przeniosło się do miasta Kustanaj. Tam Stanisława pracowała jako dezynfektor w Oddziale Dezynfekcji i Deratyzacji aż do 1944 roku. 30 października tego roku udało im się wrócić do Stanisławowa.
W sierpniu 1945 odnaleźli w Krakowie ojca. W 1948 r. Stanisława ukończyła Ogólnokształcące Liceum im. Heleny Kaplińskiej i rozpoczęła studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Pracę magisterską, napisaną pod kierunkiem profesora Witolda Taszyckiego, obroniła w 1952 roku.
Kolejne 31 lat przepracowała w tej samej placówce naukowej, zmieniającej siedzibę i przynależność organizacyjną, ale mającej wciąż jeden cel: badanie i opisywanie dialektów polskich. Od 1973 roku jednostka ta była częścią Instytutu Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk. Praca zawodowa mgr Stanisławy Reichanowej trwała od 1953 do 1984 roku.
O jej zaangażowaniu w działalność naukową świadczy opinia profesora Kazimierza Nitscha z 1954 roku: „Mgr Stanisława Myśliwcówna jest w pracy gruntowna i odpowiedzialna, w myśleniu samodzielna, w zainteresowaniach szeroka. Dużo pracuje nad sobą, biorąc pilny udział w zebraniach naukowych nie tylko z zakresu swojej pracy zawodowej, tj. z dialektologii polskiej lub w ogóle językoznawstwa polskiego, ale również z zakresu dyscyplin pokrewnych, jak slawistyka i etnografia. W ubiegłym roku urlop wypoczynkowy zużyła na udział w parotygodniowych badaniach terenowych międzyuniwersyteckiej grupy etnografów. Z ramienia naszego zakładu również wyjeżdżała kilkakrotnie w teren i opracowała (bardzo dobrze) kilka miejscowości dla Atlasu Gwar Polskich. […] Jest nie tylko polonistką, ale i rusycystką. Język rosyjski zna doskonale.”
W latach 1952–1960 Stanisława Myśliwcówna (potem Reichanowa) prowadziła intensywne badania terenowe. Dostarczyła materiał gwarowy z siedmiu wsi do Małego atlasu gwar polskich i do Słownika gwar polskich i ponadto jeszcze z 17 wsi do słownika. Brała udział w opracowaniu zeszytu próbnego Słownika gwar polskich, który ukazał się w 1964 r. Jest współautorką wykazu miejscowości w XIII tomie Małego atlasu gwar polskich (1970), wstępnego zeszytu Słownika gwar polskich (Źródła) z roku 1977, czterech tomów słownika z lat 1979–1991. W czasopiśmie „Język Polski” opublikowała w 1956 roku artykuł o gwarowym czasowniku zbylić. Napisała też recenzję Słownika gwar rosyjskich.
Rok 1958 przyniósł wielką zmianę w życiu Stanisławy – 8 października poślubiła Jerzego Reichana, swego kolegę z pracowni dialektologicznej. W następnym roku pojawiła się na świecie ich córka Maria, a po latach także wnuki – Anna (w 1988 r.) i Jerzy (w 1991 r.). Stanisława i Jerzy Reichanowie przeżyli razem 63 lata, 3 miesiące i 13 dni!
Stanisława Reichanowa należy do osób, które poświęciły się pracy zespołowej. Nie zdobyła stopni i tytułów naukowych. Pozostała magistrem. Dzięki takim osobom powstają atlasy i słowniki, które utrwalają tę część naszego dziedzictwa narodowego, jaką są gwary ludowe. Dzięki ich mrówczej pracy inni mają materiał do indywidualnych badań naukowych.
Znałam Stasię na co dzień. Pracowałyśmy razem w Zakładzie Dialektologii Polskiej Instytutu Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk, przy placu Na Groblach 8 przez dziesięć lat (1974–1984). Najbardziej pamiętam jej dowcip, autoironię, humor. Często wplatała do rozmów przysłowia i powiedzonka rosyjskie. Pogoda ducha nie opuściła Jej nawet w czasie pandemii, o czym przekonałam się w czasie rozmów telefonicznych. Stasiu! Pozostaniesz bliska i droga dla wszystkich, którzy Cię znali.
