Pracownia Dialektologii Polskiej

356

0000-0003-4355-4516

dr Emil Popławski

Stanowisko i funkcja

• członek Pracowni Dialektologii Polskiej
• koordynator Szkoły Doktorskiej Anthropos Instytutów PAN

Obszary badań naukowych

dialektologia polska, frazeologia i paremiologia (szczególnie religijna), leksykologia i leksykografia
(ze szczególnym uwzględnieniem dialektalnej)

Publikacje

Monografia

• • Frazemy z biblijnymi nazwami osobowymi w gwarach polskich, Kraków 2014.

                     Rec.: S. Koziara, „Język Polski”, R. XCV, 2015, s. 477–479.

Współautorstwo słowników

• • Słownik gwar polskich, t. VII (DUŻO–FUKACZKA), t. VIII (FUKAĆ (SIĘ)–GOŚCINKA), t. IX (GOŚCINNA–HEPNĄĆ (SIĘ)), t. X (HEPSA–JEDYK), red. J. Okoniowa, J. Reichan, B. Grabka, z. 29, red. B. Grabka, R. Kucharzyk, J. Okoniowa, J. Reichan, od z. 30, red. B. Grabka, R. Kucharzyk, Kraków 2005–.
  •  Mały słownik gwar polskich, red. J. Wronicz, Kraków 2009; wyd. II, 2010.
  •  Słownik gwar małopolskich, t. I (A–Ó), red. J. Wronicz, Kraków 2016, t. II (P–Ż), red. J. Wronicz, Kraków 2017; wyd. II, t. I i II, 2018.

Udział w pracach redakcyjnych

• • Danuta Bieńkowska, Marek Cybulski, Elżbieta Umińska-Tytoń, Słownik dwudziestowiecznej Łodzi (konteksty historyczne, społeczne, kulturowe), Łódź 2007.
  • z Wacławem Twardzikiem, Słownictwo gwarowe, [w:] Janina Twaróg, Dzieje Jaszczwi, Krosno 2009, s. 148–157.
  • Juliusz Zborowski, Słownik gwary Zakopanego i okolic, oprac. i uzup. z materiałów Autora przez Zespół Instytutu Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk pod kier. J. Okoniowej, Zakopane–Kraków 2009.

Artykuły

• • Do mojej przyjaciółki – interpretacja ineditum. Obnażenie kreacji petrarkistowskiej, [w:] Adamowe. Konfrontacje Mickiewiczowskie, red. D. Zawadzka, Białystok 2000, s. 55–62.
  • Z historii słowa talent w języku polskim, „Rozprawy Komisji Językowej”, t. LII: Diachronia w badaniach nad językiem i w dydaktyce szkoły wyższej, cz. 2, Łódź 2007, s. 187–194.
  • Z dziedzictwa biblijnego w gwarach polskich – gniazda Abraham (Abram) i Oko (Oczko), [w:] Polszczyzna mówiona ogólna i regionalna. Materiały ogólnopolskiej konferencji naukowej Kraków, 25–26 września 2008 r., red. B. Dunaj, M. Rak, Kraków 2009, s. 141–159.
  • Polska gwarowa frazeologia somatyczna pochodzenia biblijnego (jednostki z komponentami: ręka; lewica, prawica; noga (nóżka); palec, [w:] Język polski – wczoraj, dziś jutro…, red. B. Czopek-Kopciuch, P. Żmigrodzki, Kraków 2010, s. 393–404.
  • Antychryst w polskiej leksyce i frazematyce dialektalnej, „LingVaria”, R. VI, nr 2 (12), 2011, s. 127–139.
  • Oskar Kolberg jako paremiograf (w 200. rocznicę urodzin), [w:] Ja daję właśnie materiał… O dziele Oskara Kolberga w dwusetną rocznicę Jego urodzin, red. E. Antyborzec, Poznań 2015, s. 125–136.
  • Święty Mikołaj w polskiej gwarowej przestrzeni paremiologicznej. Glosa do kulturowego wizerunku biskupa Miry, [w:] Słowiańska frazeologia gwarowa, red. M. Rak, K. Sikora, Kraków 2016, s. 183–194.
  • Rok rolniczo-gospodarski w świetle przysłów w gwarach polskich (od św. Macieja – 24 lutego, do św. Pawła – 29 czerwca), [w:] Język w regionie, region w języku 2, red. B. Osowski, J. Kobus, P. Michalska-Górecka, A. Piotrowska-Wojaczyk, Poznań 2017, s. 289–303.
  • Terminy związane z umowami ze służbą w gospodarstwie wiejskim utrwalone w przysłowiach polskich, [w:] Historia języka, dialektologia i onomastyka w nowych kontekstach interpretacyjnych, red. R. Przybylska, M. Rak, A. Kwaśnicka-Janowicz, Kraków 2018, s. 299–307.
  • Święty Jerzy we frazeologizmach i przysłowiach polskich, [w:] Studia dialektologiczne V, red. B. Grabka, R. Kucharzyk, A. Tyrpa, Kraków 2019, s. 17–25.
  • Rok rolniczo-gospodarski w świetle przysłów w gwarach polskich (od św. Eliasza – 20 lipca, do św. Tomasza – 21 grudnia), [w:] Słowiańska frazeologia gwarowa II, red. M. Rak, V. M. Mokienko, Kraków 2020, s. 225–234.
  • Zesłanie Ducha Świętego w przysłowiach polskich, [w:] Dialog z Tradycją, t. VIII: Dziedzictwo antyczne i biblijne dziś, red. M. Puda-Blokesz, M. Ryszka-Kurczab, Kraków 2020, s. 95–104.
  • Czy to słowa (wyłącznie) białostockie? Rozważania o statusie leksykalnym wyrazów uznawanych za regionalizmy w Białymstoku i okolicach, „Socjolingwistyka”, t. XXXV, 2021, s. 257–281.
  • Przysłowia związane z Nowym Rokiem / nowym rokiem w polszczyźnie, [w:] Aktuelle Trends in der phraseologischen und parömiologischen Forschung weltweit, Band I, red. A. Gondek, A. Jurasz, P. Staniewski, J. Szczęk, Hamburg 2022, s. 123–141.
  • Nie tylko przeróżnych wyrobach piekarniczych. Leksem kołacz w polszczyźnie, „Prace Filologiczne”, t. LXXVII, 2022, s. 341–348.
  • Koło Trzech Króli każdy się w kożuch tuli. Przysłowia związane ze świętem Objawienia Pańskiego w polszczyźnie, „Polonica”, t. XLIII, 2023, s. 169–191.
  • Gwarowe i literackie. O całościowym ujęciu przysłów kalendarzowych na przykładzie jednostek związanych ze świętem św. Szczepana (26 grudnia), [w:] Słowiańska frazeologia gwarowa III, red. M. Rak, J. Kąś, Kraków 2024, s. 287–301.
  • Na Nowy Rok przybywa dnia na kurzy krok, a na Trzy Króle na owczy skok. Nazwy miar wydłużającego się dnia utrwalone w przysłowiach polskich, „LingVaria”, t. XIX, nr 2 (38), 2024, s. 255–269.

Recenzje, sprawozdania, tezy, teksty okolicznościowe

• • rec.: Dawna i współczesna polszczyzna na kresach, red. J. Rieger, Warszawa 2004, „Język Polski”, R. LXXXVI, 2006, s. 227–230.
  • rec.: J. Godyń, Od Adama i Ewy zaczynać. Mały słownik biblizmów języka polskiego, Warszawa–Kraków 2006, „Język Polski”, R. LXXXVII, 2007, s. 381–384.
  • sprawozd.: Posiedzenie naukowe poświęcone pamięci Profesora Mieczysława Karasia (w 30. rocznicę śmierci), „Język Polski”, R. LXXXIX, 2009, s. 62.
  • Oskar Kolberg jako paremiograf, [w:] Konferencja międzynarodowa Dzieło Oskara Kolberga jako dziedzictwo narodowe i europejskie pod Honorowym Patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Bronisława Komorowskiego, oprac. A. W. Brzezińska, F. Wróblewski, Poznań 2014, s. 44.
  • Założenia planowanego Słownika gwar małopolskich [Проблемы создания Словаря малопольских диалектов], [w:] Славянская диалектная лексикография. Материалы конференции, ред. С. А. Мызников, О. Н. Крылова, И. В. Бакланова, Санкт-Петербург 2014, s. 138–139.
  • sprawozd.: z Anną Kostecką-Sadową, Konferencja naukowa Status gwary w języku i kulturze, Kraków, 14–15 września 2015 r., „Język Polski”, R. XCVI, z. 1, 2016, s. 135–140.
  • Subtelna obecność świętej Haliny w przysłowiach polskich, [w:] Zaczęło się wszystko od prostej mowy… Dar uczniów i przyjaciół Profesor Haliny Kurek z okazji Jej jubileuszu, red. A. Piechnik, M. Sagan-Bielawa, A. Sieradzka-Mruk, Kraków 2024, s. 254–256.

Członkostwo w gremiach naukowych

• Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego (od stycznia 2005 r.; skarbnik Oddziału w Krakowie – od stycznia 2020 r.)
• Polskie Towarzystwo Ludoznawcze (od marca 2015 r.)
• Polskie Towarzystwo Językoznawcze (od kwietnia 2015 r.)
• Komisja (wcześniej: Sekcja) Dialektologiczna Komitetu Językoznawstwa PAN – sekretarz (od 2016 r.)
• Komisja Frazeologiczna Komitetu Językoznawstwa PAN (od 2020 r.)
• Komisja Etnolingwistyczna Komitetu Językoznawstwa PAN (od 2021 r.)

Udział w audycjach radiowych

• Przystanek Kulinarny i Święto Kapusty, Radio Kraków, 8 września 2018 r.
• wypowiedź o mowie krakowskiej w kontekście świąt Bożego Narodzenia, RMF FM, grudzień 2020 r.
• wypowiedź o połączeniach wyrazowych z liczbą trzy w polszczyźnie, Program Trzeci Polskiego Radia, 1 kwietnia 2022 r.