DIGITALIZACJA TRZECIEGO STOPNIA WIELKICH SŁOWNIKÓW XVII I XVIII WIEKU – STWORZENIE BAZY HISTORYCZNYCH LEKSYKONÓW POLSKICH

Kierownik projektu: dr hab. Magdalena Majdak, prof. IJP PAN

Numer projektu: NPRH/DN/SP/0003/2023/12
Data rozpoczęcia: 2024-03-29
Data zakończenia: 2029-03-29
Jednostka finansująca: MNiSW – Narodowy Program Rozwoju Humanistyki

Opis projektu

Celem projektu jest głęboka digitalizacja podstawowych dla siedemnasto- i osiemnastowiecznej polszczyzny słowników, jakimi są Thesaurus polono-latino-graecus seu promptuarium lingua Latinae et Graecae G. Knapiusza (1643, wyd. II), Nowy dykcjonarz, to jest mownik polsko-niemiecko-francuski M.A. Troca (1764) oraz – Forytarz języka polskiego J.Ernestiego (1674). Do czasu XIX-wiecznego Słownika języka polskiego S.B. Lindego Thesaurus i Dykcjonarz były najobszerniejszymi i najlepiej opracowanymi zbiorami słownictwa polskiego. Do niedawna tylko w postaci starodruków, obecnie dostępne w formie skanów w bibliotekach cyfrowych, jednak bez opracowanej warstwy tekstowej, co uniemożliwia historykom języka badanie tych dzieł w sposób kompleksowy i zautomatyzowany. Celem projektu jest więc realizacja postulatów zgłaszanych w środowisku naukowym (por. np. Kaszewski 2015) dotyczących ustandaryzowania i uspójnienia procesu digitalizacji leksykonów historycznych. Digitalizacja trzeciego stopnia wymienionych słowników jest nieodzownym działaniem umożliwiającym dostęp do pełnego zasobu zawartej w nich leksyki. Źródła te zawierają ok. 3 tysięcy stron starodruków. Stworzenie Bazy Historycznych Leksykonów Polskich pozwoli na nieprowadzone dotąd na taką skalę badania leksykologiczne, semantyczne, np. opracowanie słownictwa z wybranych kategorii i zestawienie go z leksyką średniopolską używaną w tekstach z epoki (por. korpus KorBa), i leksykograficzne, których celem będzie weryfikacja liczby haseł, opracowanie rejestru wyrazów polskich (znajdujących się zarówno w główkach haseł, jak i ukrytych w materiale obcojęzycznym wewnątrz artykułów), porównanie siatek haseł, analiza mikro- i makrostruktury słowników.