Na posiedzeniu plenarnym w dniu 6 listopada 2014 r. Wydział I Nauk Humanistycznych i Społecznych Polskiej Akademii Nauk przyznał nagrody za wybitne książki naukowe. Jest nam ogromnie miło poinformować, że laureatką nagrody w dziedzinie językoznawstwa, nagrody im. Kazimierza Nitscha została prof. dr hab. Jadwiga Waniakowa, wicedyrektor naszego Instytutu. Wyróżniono jej książkę pt. Polskie gwarowe nazwy dziko rosnących roślin zielnych na tle słowiańskim, wydaną w 2012 roku nakładem Wydawnictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Nagroda im. Kazimierza Nitscha jest najbardziej prestiżową nagrodą przyznawaną językoznawcom od kilku dziesięcioleci, w ostatnim okresie – raz na trzy lata. W przeszłości zdobywali ją liczni pracownicy naszego Instytutu, między innymi Roman Laskowski, Maciej Grochowski, Elżbieta Belcarzowa, Wacław Twardzik, Renata Przybylska, a także inni wybitni lingwiści polscy.

Praca została zgłoszona do nagrody przez Radę Naukową naszego Instytutu i przez Komitet Językoznawstwa PAN. W uzasadnieniu wniosku naszej Rady Naukowej czytamy:

„Książka stanowi wnikliwe studium z dziedziny językoznawstwa historyczno-porównawczego, w którym polski materiał gwarowy, dotyczący nazw wybranych roślin dziko rosnących, ukazany jest na szerokim tle słowiańskim i szerszym, gdyż autorka konfrontuje go także z nazwami niemieckimi, łacińskimi, greckimi i innymi. Tak szeroko zakrojona perspektywa doprowadza z jednej strony do lepszego oświetlenia etymologii badanych nazw, z drugiej – do wskazania, które z nich są wynikiem nominacji dokonanych oryginalnie na polskim gruncie gwarowym, które zaś są odziedziczone z dawnych stosunków językowych lub też przeniknęły do gwar polskich z różnych języków i różnymi drogami. Z analiz autorki, opartych na danych zaczerpniętych z różnych języków i różnych źródeł leksykograficznych, wyłaniają się wnioski istotnie zmieniające dotychczasowy stan wiedzy w przedmiotowej dziedzinie: tylko bowiem nieliczne z opisywanych nazw są autentycznie polskie, powstałe w dialektach polskich, oprócz nich występują nazwy przeniesione z dawnej polszczyzny, z polszczyzny potocznej, odziedziczone z epoki prasłowiańskiej, a także skalkowane z innych języków. Wszystkie te typy nazw są w książce omówione na wybranych przykładach i wsparte materiałem dokumentacyjnym. Ustalenia autorki wnoszą istotny wkład w dyskusję nad pochodzeniem gwarowych nazw roślin, a także nad tzw. językowym obrazem świata, który – rekonstruowany dotąd głównie na podstawie analiz synchronicznych i ograniczonych do jednego systemu językowego i gwarowego – okazuje się obrazem paneuropejskim czy w pewnym stopniu nawet panindoeuropejskim, a praca nad nim jest odkrywaniem paneuropejskiej wspólnoty języka, a przede wszystkim kultury i postrzegania świata, która to wspólnota okazuje się zjawiskiem o historycznej trwałości i ciągłości.”