Pracownia Dialektologii Polskiej
379
0000-0002-3605-9974

Dr Katarzyna Konczewska

 

Wykształcenie

  • luty 2015 r. – obrona z wyróżnieniem rozprawy doktorskiej Język polski na Grodzieńszczyźnie napisanej pod kierunkiem prof. dr. hab., członka-korespondenta PAU Leszka Bednarczuka, nadanie stopnia doktora nauk humanistycznych. Recenzenci: prof. dr hab. Maria Teresa Lizisowa, dr hab. Bogumił Ostrowski (listopad 2016 r. – obrona rozprawy doktorskiej Pol’skaâ mova na Grodzenščyne w Wyższej Komisji Atestacyjnej Republiki Białoruś, recenzent Ałła Kożynawa; nadanie stopnia kandidat filologičeskih nauk, specjalizacja "języki słowiańskie" (10.02.03)
  • 2009-2013 – studia doktoranckie dzienne w zakresie językoznawstwa na Uniwersytecie Pedagogicznym imienia Komisji Edukacji Narodowej
  • 1990-1995 – studia magisterskie dzienne, filologia słowiańska (polska i białoruska), na Uniwersytecie im. Janki Kupały w Grodnie, dyplom z wyróżnieniem

Dodatkowo:

                      2003-2005 – Studium dla Nauczycieli Języka Polskiego za Granicą, AP Kraków

                      1994-1997 – Studium Folklorystyczne, UMCS Lublin

                     

Obszary badań naukowych

  • polskie i białoruskie gwary grodzieńskie w ujęciu diachronicznym, synchronicznym i komparatystycznym
  • język, tożsamość i kultura Polaków na Grodzieńszczyźnie
  • szlachta grodzieńska: historia i współczesność
  • zabytki epigraficzne i kultura funeralna Grodzieńszczyzny
  • wielokulturowość pogranicza polsko-białoruskiego

 

Członkostwo w gremiach naukowych

  • Sekcja Dialektologiczna Komitetu Językoznawstwa PAN (od 2019 r., współpracownik)
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze (od 2017 r.)
  • Polskie Towarzystwo Językoznawcze (od 2016 r.)
  • Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego (od 2015 r.)

 

Stypendia naukowe

  • 2018 – stypendysta Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP, program stypendialny Thesaurus Poloniae, projekt „Materiały do etnografii dawnych ziem Rzeczypospolitej współczesnej Białorusi w zasobach Muzeum Etnograficznego im. Seweryna Udzieli w Krakowie”
  • 2016 – stypendysta Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP, program stypendialny Thesaurus Poloniae, badania etnograficzne i antropologiczne poświęcone kulturze funeralnej pogranicza Polski i Białorusi
  • 2016 – stypendysta programu Sample Translations Poland Instytutu Książki
  • 2010-2013 – stypendysta Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego RP

 

Odznaczenia

  • 2011 r. Dyplom za zajęcie I miejsca w kategorii „artykuł naukowy/esej” za dwa artykuły w IV edycji konkursu dyplomowych i naukowych prac poświęconych problematyce polskiej organizowanego pod patronatem Ambasadora Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Białoruś
  • 2010 r. Dyplom Uniwersytetu Śląskiego za zdobycie tytułu Orła Polskiej Ortografii w międzynarodowym sprawdzianie z polskiego, kategoria „Nauczyciele języka polskiego za granicą”
  • 2010 r. Dyplom za zajęcie III miejsca w kategorii „artykuł naukowy/esej” w II edycji konkursu dyplomowych i naukowych prac poświęconych problematyce polskiej organizowanego pod patronatem Ambasadora Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Białoruś
  • 2008 r. Dyplom z wyróżnieniem w I edycji konkursu dyplomowych i naukowych prac poświęconych problematyce polskiej organizowanego pod patronatem Ambasadora Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Białoruś
  • 2006 r. Dyplom Uznania Stowarzyszenia Wspólnota Polska „Za ofiarną działalność na rzecz rozwoju oświaty polskiej na Białorusi”

 

Odczyty

  • 2019 r.    12.02., Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego, Oddział w Krakowie. Materiały do badań gwar z 1. poł. XX w. na terenie dzisiejszej Białorusi w Archiwum Muzeum Etnograficznego im.  Seweryna Udzieli w Krakowie.
  • 2017 r.   1) 3.04., Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków. Wykłady otwarte Akademii Dziedzictwa. Grodno: miasto, region, pamięć.  2) 16.10., Instytut Języka Polskiego PAN.  Cykl "Spotkanie z gwarą". Gwary polskie Grodzieńszczyzny w ujęciu socjolingwistycznym.
  • 2016 r.  1) 25.11., Posiedzenie Sekcji Dialektologicznej PAN. Gwary polskie na Grodzieńszczyźnie.  2) 13.12., Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego, Oddział w Krakowie. Sytuacja językowa na Grodzieńszczyźnie.
  • 2015 r.  16.01., Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego, Oddział w Katowicach. Nad Niemnem nie tylko Orzeszkowej. Religijność w języku Polaków na Grodzieńszczyźnie.

 

 

  • Prowadzenie międzywydziałowego lektoratu języka polskiego (styczeń - maj 2017 r.) na Uniwersytecie im. Janki Kupały w Grodnie (Białoruś)
  • Udział z wygłoszeniem referatu w kilkudziesięciu konferencjach krajowych, międzynarodowych i zagranicznych (Bańska Bystrzyca, Bratysława, Grodno, Kowno, Lwów, Mińsk, Zagrzeb)
  • Tłumacz na liście Instytutu Książki w Krakowie (język białoruski), autor tłumaczenia 6 książek, licznych artykułów naukowych, prozy i poezji
  • Autor artykułów metodycznych i tekstów publicystycznych oraz popularnonaukowych w wydaniach: „Ziemia Lidzka”, „Słowo Ojczyste”, „Głos znad Niemna”, „Maladosć”
  • Współzałożyciel strony dla nauczycieli języka polskiego na Białorusi jpolski.by
  • Założyciel i redaktor witryny dla uczących i uczących się języka polskiego na Wschodzie polskastrefa.org

 

 

Publikacje

2019

  • Szlachta grodzieńska na początku XXI wieku – język i tożsamość. Zarys problematyki. LingVaria XIV, 1 (27), s. 183-199.
  • Polacy na Grodzieńszczyźnie. Język. Tradycje. Kultura. [w:] A. Dudek-Szumigaj (red.), Język i kultura pogranicza. Profesorowi Feliksowi Czyżewskiemu w 45-lecie pracy naukowej i dydaktycznej, Warszawa, s. 65-78.
  • Polskie i białoruskie gwary grodzieńskie w ujęciu komparatystycznym, [w:] N. Pintarić, I. Čagalj, I. Vidović Bolt (red.), Komparativnoslavističke lingvokulturalne teme, Zagreb, s. 205-215.
  • Dokumenty źródłowe do badań nad stanem ekonomicznym powiatu grodzieńskiego w końcu XIX – pocz. XX ww. w zasobach Działu Rzadkiej Książki Obwodowej Biblioteki Naukowej im. Karskiego w Grodnie, [w:] Z. J. Winnicki, A. Smalianczuk (red.), Znakomici grodnianie przełomu XIX i XX wieku. „Praca organiczna” – ziemiaństwo Grodzieńszczyzny, okoliczna szlachta i pozostały żywioł polski Grodzieńszczyzny w rozwoju ekonomicznym Kraju na przełomie XIX i XX wieku, Grodno, s. 65-80.

2018

  • Archaizmy leksykalne współczesnej polszczyzny grodzieńskiej (socjolektu szlacheckiego), [w:] M. Pastuch, M. Siuciak (red.), Historia języka w XXI wieku. Stan i perspektywy, Katowice, s. 355-367.
  • Społeczność powiatu grodzieńskiego w powstaniu styczniowym w dokumentach źródłowych Narodowego Archiwum Historycznego Białorusi w Grodnie, [w:] Znakomici grodnianie przełomu XIX i XX wieku. Zasięg i skutki powstania styczniowego na Grodzieńszczyźnie. Ludzie powstania, Grodno, s. 17-28.
  • Świadomość językowa Polaków na Grodzieńszczyźnie na początku odrodzenia narodowego, „Język Polski” XCVIII/3, s. 97-107.
  • „Polacy to z krwi i ducha, prawdziwa złota żyła społeczeństwa naszego”. Szlachta grodzieńska w listach Elizy Orzeszkowej, „Studia Slavica” XXII/1, Ostrawa, s. 19-27.
  • Kultura funeralna Polaków zachodniej Grodzieńszczyzny, [w:] I. Steczko, R. Dźwigoł (red.), Dialog z Tradycją VII. Dawna i współczesna kultura funeralna,  Kraków, s. 135-148.
  • Zasoby internetowe jako poradnik kształcenia polonistycznego i glottodydaktycznego nauczycieli na Białorusi na przykładzie witryny polskastrefa.org,  [w:] Polonistyka w XXI wieku: między lokalnym a globalnym, Lwów, s. 263-268.
  • Metryki parafii usnarskiej jako źródło do badań obrazu onomastycznego dawnego powiatu grodzieńskiego, [w:] R. Przybylska, M. Rak, A. Kwaśnicka-Janowicz (red.), Historia języka, dialektologia i onomastyka w nowych kontekstach interpretacyjnych, Kraków, s. 399-409.
  • Nawy roślin w cyklu esejów „Ludzie i kwiaty nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej,  [w:] M. Mączyński, E. Horyń, E. Zmuda (red.), W kręgu dawnej polszczyzny VI,  Kraków, s. 191-213.

2017

  • Zapożyczenia polskie w materiale "Zbioru przysłów białoruskich" Iwana Nosowicza z 1874 r., [w:] E. Horyń, E. Żmuda (red.), W kręgu dawnej polszczyzny IV, Kraków, s. 53-69.
  • Да пытання даследавання дыялекталагічнай спадчыны Гродзеншчыны, [w:] R. Kaleta (red.), Białoruś w dyskursie naukowym. Lingwistyka, socjologia, politologia, Warszawa, s. 315-336.
  • Polszczyzna grodzieńska. Stan badań i perspektywy, [w:] Język w regionie, region w języku 2, Osowski, J. Kolbus, P. Michalska-Górecka, A. Piotrowska-Wojaczyk (red.), "Poznańskie Studia Polonistyczne", s. 183-202.
  • Перад абліччам Thanatos. Інскрыпцыі гарадзенскіх францішканскіх могілак, J. Gordziejew (red.),"Гарадзенскі гадавік" V,  Kraków-Grodno, s. 95-103.
  • Słownictwo związane z obróbką lnu i tkactwem w gwarach Grodzieńszczyzny na tle słowiańskim, "LingVaria" XII| 2 (24), s. 245-260.
  • З досведу дыялектолага. Да пытання даследавання памежных гаворак, "Acta Polono-Ruthenica" XXII, s. 65-74.
  • Ziemia grodzieńska w korespondencji Zygmunta Glogera. Uwagi do 1. edycji "Pism rozproszonych Zygmunta Glogera 1863-1876", "Studia Białorutenistyczne" 11, s. 43-53.
  • Горадзень, Gardinas, Гародня, Grodno, Гродна, „Беларуская мова як замежная” 1, s. 46-50.

2016

  • Zapożyczenia polskie w białoruskich gwarach Grodzieńszczyzny w zakresie kultury materialnej, [w:] E. Młynarczyk, E. Horyń (red.), Dialog z tradycją V. Językowe świadectwa kultury materialnej, Kraków, s. 79-96.
  • Dział Rzadkiej Książki Biblioteki Naukowej imienia Jefima Karskiego w Grodnie, [w:] J. Ławski, Ł. Zabielski (red.), Bibliotheca mundi. Studia bibliologiczne ofiarowane Janowi Leończukowi, „Colloquia Orientalia Bialostocensia” 17, Białystok, s. 251-268.
  • Frazeologizmy i paremie białoruskich gwar grodzieńskich jako źródło rekonstrukcji obrazu świata mieszkańców wielonarodowościowego regionu, [w:] M. Rak, K. Sikora (red.), Słowiańska frazeologia gwarowa, Biblioteka LingVariów. T. 23, s. 109-123.
  • Zróżnicowanie polskich gwar Grodzieńszczyzny. Polszczyzna „szlachty zaindurskiej”, „Język Polski” XCVI (3), s. 43-57.
  • Польскія лексічныя запазычанні ў беларускіх гаворках Гродзенскага раёна, [w:] M. Danilovič (red.), "Filalahičnaje krajaznaustva Hrodz'enščyny" V, Grodno, s. 25-33.
  • Беларускiя гаворкі Гродзеншчыны ў даследаваннях Багуміла Астроўскага, [w:] W. Kurcowa, N. Sniegirowa, M. Jankowiak, M. Ostrówka (red.), Białorusko-polskie stosunki kulturowo-językowe: historia i współczesność, Mińsk, s. 129-136.
  • Польскiя гаворкi Гродзеншчыны ў працах польскiх даследчыкаў у канцы XX- пачатку XXI ст., [w:] I. Э. Багдановiч, М. I. Свiстунова (рэд.), "Беларусiстыка. Albaruthenica" 37. Беларуска-польскiя моўныя, лiтаратурныя, гiстарычныя i культурныя сувязi, Мiнск, с. 117-128.

2015

  • „Dalibóg, ubij mię na ciele i duszy”. Językowy obraz religijności szlachty grodzieńskiej w Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej, [w:] E. Horyń, E. Żmuda (red.),W kręgu dawnej polszczyzny I,  Kraków, s. 101-111.
  • Wspólnota żydowska Grodna i guberni grodzieńskiej pocz. XX wieku w dokumentach źródłowych grodzieńskiej Biblioteki Naukowej imienia Karskiego, [w:] A. Janicka, J. Ławski, B. Olech (red.), Żydzi Wschodniej Polski, t. 3. Kobieta żydowska, Białystok, s. 327-347.
  • „Jak Feniks z popiołu”. Polszczyzna pisana lidzkich Polaków, [w:] R. Dźwigoł, I. Steczko (red.), Dialog z tradycją III, Kraków, s. 447-458.
  • Paradoks małej ojczyzny, „Bibliotekarz Podlaski”, XVI nr 1, Białystok, s. 113-121.
  • Даследаванне польскіх гаворак польска-беларуска-літоўскага памежжа ў канцы XX- пачатку XXI стагоддзя, [w:] С.Ф. Мусиенко (ред.), Хоревские чтения. T. 2, Гродно, s. 139-153.
  • Współczesna sytuacja socjolingwistyczna na Grodzieńszczyźnie, „Socjolingwistyka” XXIX, s. 149-169.

2014

  • Język polski inskrypcji nagrobnych na Grodzieńszczyźnie, [w:] L. Bednarczuk, H. Chadurska, A. Mażulis-Frydel (red.), Polono-Slavica in honorem Maria Wojtyła-Świerzowska, "Krakowskie Studia Slawistyczne" II, Kraków, s. 127-138.
  • Polszczyzna grodzieńska w mediach, [w:] E. Rudnicka-Fira, M. Błasiak-Tytuła (red.), Język w środowisku wiejskim. T.2, Kraków, s. 183-191.
  • Nauczanie języka polskiego na Grodzieńszczyźnie. Diagnozy i perspektywy, [w:] K. Biedrzycki, W. Bobiński, A. Janus-Sitarz, R. Przybylska (red.), Polonistyka dziś – kształcenie dla jutra. T. 3, Kraków, s. 128-138.
  • Uwagi o polszczyźnie inskrypcji nagrobnych na Grodzieńszczyźnie, "Acta Baltico-Slavica" 38, Warszawa, s. 67-88.

2013

  • Nauczanie języka polskiego na Wschodzie. Zagadnienia lepsze a gorsze, [w:] B. Skowronek, E. Rudnicka-Fira (red.), Gorszenie w literaturze, języku, mediach i edukacji, Kraków, s. 215-228.
  • Miasto Lida w historii i twórczości Aleksandra Jurewicza, [w:] „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica” VIII, Kraków, s. 139-148.

2012

  • Eliza Orzeszkowa a Grodzieńszczyzna – studium pamięci, [w:] G. Borkowska, M. Rudkowska, I. Wiśniewska (red.), Sekrety Orzeszkowej, IBL PAN, Warszawa, s. 172-181.
  • Sytuacja języka polskiego na Grodzieńszczyźnie, [w:] , „Język polski dawnych Kresów Wschodnich” 5, J. Rieger (red.), Warszawa, s. 133-142.
  • Pamięć rzeczy minionych. Kresy i literatura wobec współczesnego poczucia tożsamości, [w:] „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Arte et Educatione” VII, Kraków, s. 15-20.

2011

  • Język bohaterów Elizy Orzeszkowej a współczesny język polski na Grodzieńszczyźnie, [w:] Творчество Элизы Ожешко в эстетическом пространстве современности, Grodno, s. 246-253.
  • Чалавек культуры памежжа, [w:] Droga ku wzajemności, Grodno, s. 144-150.
  • Polski język religijny w Grodnie i na Grodzieńszczyźnie, [w:] „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica” VI, Kraków, s. 124-134.
  • Człowiek kultury pogranicza – na przykładzie Grodzieńszczyzny, [w:] „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Logopedica” IV, Kraków, s. 270-277.
  • Wychowanie do odpowiedzialności, [w:] Filozofia i pedagogika twórczości – główne problemy, zasadnicze rozstrzygnięcia, Warszawa, s. 253-262.

2010

  • Język polskich mieszkańców miasta Lida na Grodzieńszczyźnie, [w:] „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica” V, Kraków, s. 117-125.
  • Ptak pstry, czyli dziedzictwo Wielkiego Księstwa Litewskiego i Rzeczypospolitej Obojga Narodów źródłem tolerancji współczesnej Białorusi, [w:] „Wspólnotowość i postawa uniwersalistyczna”, nr 7, Warszawa, s. 80-90.

2009

Wielokulturowość i wielojęzyczność: człowiek kresowy wobec wyzwań współczesności, [w:] Uniwersalizm i Twórczość, Warszawa, s. 163-170.

2007

O wychowaniu uwag kilka, [w:] Materiały X Międzynarodowej konferencji PTU Postawa uniwersalistyczna, Warszawa.

2004

O twórczości raz jeszcze, [w:] Materiały VII Międzynarodowej konferencji PTU, Warszawa.

2003

Twórczość i dialog – pomost łączący ludzi i państwa we wspólnej Europie, [w:] „Wspólnotowość i postawa uniwersalistyczna”, nr 3, Warszawa, s. 93-97.

2002

Quo vadis, terra incognita? O zadaniach i powinnościach białoruskiej inteligencji, [w:] Materiały V Międzynarodowej konferencji PTU Indywidualizm, racjonalizm i uniwersalizm jednoczącego się kontynentu, Warszawa.

2001

Problem białoruskiej państwowości w pryzmacie historii i współczesności, [w:] Materiały IV Międzynarodowej konferencji PTU Mądrość a synergia zniewolenia, Warszawa.

2000

Regionalizm we wspólnej Europie, [w:] Materiały III Międzynarodowej konferencji PTU, Warszawa.

1999

Małe Ojczyzny Europy, [w]: Materiały II Międzynarodowej konferencji PTU, Warszawa.