Pracownia Wielkiego Słownika Języka Polskiego

310

https://pan-pl.academia.edu/AnnaCzelakowska

dr Anna Czelakowska

ORCID: 0000-0001-6813-7861

Obszary zainteresowań naukowych

Zainteresowania naukowe dr Anny Czelakowskiej skupiają się w trzech głównych obszarach: semantyki i leksykografii języka polskiego (autorka prowadzi m.in. szczegółowe badania nad regularną polisemią rzeczowników), metodologii opisów języka i historii językoznawstwa, a także językoznawstwa stosowanego, ze szczególnym uwzględnieniem językowych podstaw edytorstwa i kultury języka oraz powiązania językoznawstwa i leksykografii z innymi naukami. Od wielu lat interesuje się językiem tekstów prawnych i prawniczych oraz analizuje je w zakresie teoretycznym i praktycznym.

Wykształcenie i przebieg pracy naukowej

• 2009 − doktor: Uniwersytet Jagielloński, Wydział Polonistyki – Opisy fleksyjne na tle nauki o wyrazie w gramatykach polskich 1817−1939.
• 2010 – adiunkt w Pracowni Wielkiego Słownika Języka Polskiego IJP PAN.

Udział w projektach badawczych

• 2024− Wielki słownik języka polskiego IV – słownictwo rzadkie, archaiczne i wychodzące z użycia – 2024−2026 (NPRH/DN/SP/0002/2023/12), kierownik: prof. dr hab. Piotr Żmigrodzki.
• 2018−2021: Wielki słownik języka polskiego – etap trzeci (11 H 18 028086), kierownik: prof. dr hab. Piotr Żmigrodzki.
• 2013−2018: Wielki słownik języka polskiego – kontynuacja (0016/NPRH2/H11/81/2013), kierownik: prof. dr hab. Piotr Żmigrodzki.
• 2009−2012: Wielki słownik języka polskiego – podstawowy zasób leksykalny polszczyzny – 2007-2012 (R 17 004 03), kierownik: prof. dr hab. Piotr Żmigrodzki.
• 2009−2010: Narodowy Korpus Języka Polskiego – projekt rozwojowy MNiSW (R17 003-03), – Instytut Podstaw Informatyki PAN w Warszawie: anotacja i superanotacja NKJP na poziomie morfosyntaktycznym i zdaniowym

Praca w redakcjach czasopism naukowych

„LingVaria” – Półrocznik Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego – członek redakcji i redaktor językowy (od 2009 r.).

Członkostwo w gremiach naukowych:

Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego

Publikacje

Monografie, edycje naukowe

• Wieloznaczność regularna rzeczowników w języku polskim, Instytut Języka Polskiego PAN, Kraków, 2024, ss. 281.
• [z M. Skarżyńskim], Materiały do dziejów polskiego językoznawstwa. Listy Jana Baudouina de Courtenay, Jana Łosia, Kazimierza Nitscha, Jana Rozwadowskiego, Henryka Ułaszyna, „Księgarnia Akademicka”, Kraków 2011, ss. 506.
• Opisy fleksyjne w gramatykach polskich lat 1817−1939, „Księgarnia Akademicka”, Kraków 2010, ss. 250.

Redakcje naukowe

• Wielki słownik języka polskiego PAN. Geneza, koncepcja, zasady opracowania, praca zbiorowa; komitet redakcyjny: Piotr Żmigrodzki, Mirosław Bańko, Barbara Batko-Tokarz, Jakub Bobrowski, Anna Czelakowska, Maciej Grochowski, Renata Przybylska, Jadwiga Waniakowa, Katarzyna Węgrzynek, Instytut Języka Polskiego PAN/LIBRON, Kraków 2018, ss. 264.
• R. Laskowski, Language maintenance – language attrition. The case of Polish children in Sweden, edited by A. Czelakowska, translated by Ł. Wiraszka, “Peter Lang”, Frankfurt am Main – Berlin – Bern – Bruxelles − New York – Oxford − Wien 2014, ss. 238.
•  [z M. Skarżyńskim, red.], Język z różnych stron widziany. Materiały ogólnopolskiej doktorancko-studenckiej konferencji naukowej „Z zagadnień metodologii badań językoznawczych”, Kraków, 10−11 marca 2008 r., „Księgarnia Akademicka”, Kraków 2009.

Współautorstwo słowników

• Wielki słownik języka polskiego PAN, red. P. Żmigrodzki, www.wsjp.pl

Ważniejsze artykuły naukowe

• Znaczenie a pochodzenie wyrazów nacechowanych ekspresywnie (na przykładzie leksemów gadzinowy i gadzinówka) [w:] E. Horyń, M. Olma, E. Zmuda (red.), W kręgu dawnej polszczyzny VIII, Kraków, s. 39–55.
• Polisemia systematyczna i współpredykacja, „LingVaria” 2022, nr 2 (34), s. 29–48, https://doi.org/10.12797/LV.17.2022.34.03.
• „Uczeni i ich losy…” – Mirosław Skarżyński jako badacz dziejów polskiej lingwistyki, „LingVaria” 2020, nr 2 (30), s. 177-191, https://doi.org/10.12797/LV.15.2020.30.14.
• [recenzja] Małgorzata Gębka-Wolak, Andrzej Moroz, Jednostka tekstu prawnego w ujęciu teoretycznym i praktycznym, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2019, s. 226; „Język Polski” C, z. 4, 2020, s. 125-129, doi: http://dx.doi.org/10.31286/JP.100.4.9.
• W poszukiwaniu słownika aktywnego – casus Wielkiego słownika języka polskiego PAN, [w:] Nowe perspektywy w nauczaniu języka polskiego jako obcego V, red. E. Kubicka, M. Berend, A. Walkiewicz, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika,  Toruń 2020, s. 243-262.
  
• [wraz z M. Rakiem], Profesor Mirosław Skarżyński (1952–2019), „LingVaria” 2019, nr 2 (28), s. 7-10.
• Nazwy czynności i nazwy rezultatów czynności w derywacji semantycznej, „LingVaria” 2019, nr 2 (28), s. 73-92, https://doi.org/10.12797/LV.14.2019.28.05.
• [wraz z E. Kubicką], Rozdział 2. Wykładnia językowa w praktyce sądowej a charakter narzędzi leksykograficznych [w:] Język(i) w prawie. Zastosowania językoznawstwa i translatoryki w praktyce prawniczej, E. Kubicka, L. Zieliński, S. Żurowski (red.), Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2019, s. 33-65.
• [wraz z E. Kubicką], Rozdział 4. Proces wykładni językowej [w:] Język(i) w prawie. Zastosowania językoznawstwa i translatoryki w praktyce prawniczej, E. Kubicka, L. Zieliński, S. Żurowski (red.), Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2019, s. 89-105.
• Kształtowanie się terminologii fleksyjnej w polskim piśmiennictwie gramatycznym lat 1817-1939, „LingVaria” 2018, nr 2 (26), s. 287-299.
• Relacje semantyczne w WSJP PAN [w:] P. Żmigrodzki, M. Bańko, B. Batko-Tokarz, J. Bobrowski, A. Czelakowska, M. Grochowski, R. Przybylska, J. Waniakowa, K. Węgrzynek (red.), Wielki słownik języka polskiego PAN. Geneza, koncepcja, zasady opracowania, Kraków 2018, s. 51-58.
• Informacja kulturowa w ogólnym słowniku języka polskiego, czyli jeszcze o tradycji okiem leksykografa, „Annales APC 234” „Studia Linguistica” 12, 2017, 24-33.
• Wiedza kulturowa a opis leksykograficzny w jednojęzycznym słowniku języka polskiego, „LingVaria” 2017, nr 2 (24), s. 19-35.
• [wraz z E. Kubicką], O słownictwie specjalistycznym w leksykonach języka ogólnego na przykładzie wyrażeń prawnych i prawniczych, „Język Polski” XCVII, 2017, z. 2, s. 43-57.
• Nazwy osób jako produkty derywacji semantycznej, [w:] E. Gutiérrez Rubio, E. Kislova, E. Kubicka (red.), Beiträge der Europäischen Slavistischen Linguistik (POLYSLAV) 19. „Die Welt der Slaven LX”, Harrassowitz Verlag, Wiesbaden 2016, s. 54-63.
• Nieufnym okiem prawnika, czyli najnowszy (elektroniczny) słownik języka polskiego Polskiej Akademii Nauk z punktu widzenia wykładni językowej, „Kwartalnik Sądowy Apelacji Gdańskiej” 2016, nr 2, s. 7-27.
• [wraz z E. Kubicką i M. Klubińską], Słowniki przed sądem. Wykorzystanie dzieł leksykograficznych w orzeczeniach sądowych, „LingVaria” 2016, nr 1 (21), s. 45-64.
• [wraz z E. Kubicką], O definiowaniu i definicjach słownikowych z punktu widzenia wykładni językowej, „Kwartalnik Sądowy Apelacji Gdańskiej” 2015, nr 4, s. 99-125.
• Profesor Roman Laskowski (17 II 1936 – 21 VI 2014), „LingVaria” 2015, numer specjalny, s. 7-12.
• Polisemia regularna – między semantyką a kontekstem, „LingVaria” 2014, nr 1 (17), s. 45-58.
• Marginalia do opisu leksykograficznego polisemii regularnej, [w:] Beiträge der Europäischen Slavistischen Linguistik (POLYSLAV), Bd 15, Die Welt der Slaven, Bd. 46, red. E. Kislowa et al., Verlag Otto Sagner, München – Berlin – Washington 2012, s. 55-62.
• Wielki słownik języka polskiego PAN jako słownik elektroniczny, „Język Polski” XCII, 2012, z. 5, s. 336-347.
•  Zmiany w opisach fleksyjnych w gramatykach języka polskiego z lat 1817-1939, „Иccлeдовaния по cлaвянcким языкaм” 2011, 16, 2, s.179-189.
• W stronę kategorii strony. O kształtowaniu się opisu strony jako kategorii gramatycznej w podręcznikach języka polskiego XIX w., [w:] B. Czopek-Kopciuch, P. Żmigrodzki, Język polski – wczoraj, dziś, jutro, Kraków 2010, s. 211–220.
• Definicje wyrazu a opisy gramatyczne w podręcznikach języka polskiego XIX w. [w:] Język z różnych stron widziany. Materiały konferencji „Z zagadnień metodologii badań językoznawczych”, Kraków, 10−11 marca 2008, red. M. Skarżyński, A. Czelakowska, Kraków 2009, s. 69–77.
• Kształtowanie się sposobu rozumienia wyrazu w gramatykach języka polskiego w XIX wieku [w:] Beiträge der Europäischen Slavistischen Linguistik (POLYSLAV), Bd 11, Die Welt der Slaven, Bd. 33, red. E. Graf, N. Thielemann, R. Zimny, Verlag Otto Sagner, München 2008, s. 18-27.
• Językowe środki wartościowania negatywnego w wypowiedziach polity­ków [w:] Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis 62, Studia Linguistica IV, red. Marta Karamańska, Ewa Młynarczyk, Edward Stachurski, Kraków 2008, s. 59­–66.
• O wywoływaniu przyjemnego wrażenia, czyli zmiany semantyczne leksemu lubieżny [w:] Studia nad słownictwem dawnym i współczesnym języków słowiańskich, red. J. Kamper-Warejko, I. Kaproń-Charzyńska, J. Kulwicka-Kamińska, Toruń 2007, s. 45−53.
• Kognitywna myśl o języku w pracach Jana Michała Rozwadowskiego, „Ling­Varia” 2007, nr 3, 157–166.
• Nauka o dźwiękach mowy w gramatykach Onufrego Kopczyńskiego, „Ling­Varia” 2006, nr 1, s. 81–90.
• Kilka uwag o aktach językowego znieważania, „Język Polski” 2006, z. 1, s. 20–26.
• O niektórych sposobach łamania etykiety językowej w politycznych dyskusjach radiowych, „Język Polski” 2005, nr 1, s. 20–27.