Pracownia Dialektologii Polskiej

dr hab. Monika Buława, prof. IJP PAN

Publikacje

Monografie

Sposoby wyrażania sądów wartościujących w tekstach prasowych, Lexis, Kraków 2014, s. 230.

Nazwy chorób w gwarach polskich, Instytut Języka Polskiego PAN, Kraków 2019, s. 474.

Słowniki

[współaut.] Słownik gwar polskich, t. VIII, z. 2 (25) – t. X, z. 4 (35), red. J. Okoniowa, J. Reichan, B. Grabka, R. Kucharzyk, Instytut Języka Polskiego, Kraków 2012–2023.
[udział w pracach redakcyjnych] Słownik gwar polskich, t. VII, z. 3 (22) – t. VIII, z. 1 (24) , red. J. Okoniowa, J. Reichan, B. Grabka, Instytut Języka Polskiego, Kraków 2007, 2010, 2011.
[współaut. opracowania naukowego] J. Zborowski, Słownik gwary Zakopanego i okolic, opracowany i uzupełniony z materiałów Autora przez Zespół Instytutu Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk pod kierunkiem Joanny Okoniowej, koncepcja i opracowanie naukowe: J. Okoniowa, B. Grabka, R. Kucharzyk, M. Buława, DWN, Zakopane-Kraków 2009.
[współaut.] Mały słownik gwar polskich, red. J. Wronicz, Lexis, Kraków 2009 (1. wydanie), 2010 (2. wydanie).
[współaut.] Słownik gwar małopolskich, t. I–II, red. J. Wronicz, Instytut Języka Polskiego PAN, Kraków 2016-2017.
Wielki słownik języka polskiego PAN, red. Piotr Żmigrodzki (słownik prymarnie elektroniczny: www.wsjp.pl) – udział w opracowaniu 82 artykułów hasłowych.

Artykuły naukowe

Przekleństwa z komponentem 'diabeł’ oraz ich warianty leksykalne w gwarze cieszyńskiej (w druku).
Gwarowe nazwy roślin derywowane semantycznie od nazw chorób, „LingVaria”, 18, z. 2, 2023, s. 225–242.
Jarmuż, warmuz, farmuga – o kilku pokrewnych etymologicznie germanizmach w gwarowym słownictwie kulinarnym, „Prace Filologiczne”, tom 77, 2022, s. 25–42.
Personifikacja chorób jako czynnik motywujący ich gwarowe nazwy, w: Dialog z Tradycją, t. IX: Językowe świadectwo przemian społecznych i kulturowych, red. Ewa Horyń, Ewa Młynarczyk, Collegium Columbinum, Kraków 2021, s. 11–30.
Przekleństwa z komponentem szlag/szlak w języku ogólnopolskim i w gwarach, „Język Polski” C, z. 4, 2020, s. 68–83.
Święty Walenty we frazeologizmach i przysłowiach polskich, [w:] Słowiańska frazeologia gwarowa II, red. M. Rak, V.M. Mokienko, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2020, s. 211–223.
[współaut.] M. Buława, A. Tyrpa, Leksykalne skutki moru w polszczyźnie potocznej i ludowej, [w:] Studia Dialektologiczne V, red. B. Grabka, R. Kucharzyk, A. Tyrpa, Instytut Języka Polskiego PAN, Kraków 2019, s. 139–149.
Kulturowe aspekty wyodrębniania jednostek chorobowych w medycynie ludowej, [w:] Obraz choroby w dyskursie kulturowym, red. A. Małecka, J. Dębicki, Wydawnictwo AGH, Kraków 2019, s. 259–270.
O nowych użyciach czasownika masakrować we współczesnej polszczyźnie, „Język Polski” XCVII, 2017 z. 1, s. 127-139.
Kulturowe uwarunkowania gwarowych nazw chorób, „Polonica” XXXVI, 2016, s. 259–274.
Nazwy chorób epidemicznych w przeklęciach gwarowych, „LingVaria” XI, 2016, nr 2 (22), s. 249–264.
Paralusz i inne „odmiany złośliwych diabłów”, czyli o związkach między chorobą a diabłem we frazeologii gwarowej, [w:] Słowiańska frazeologia gwarowa, „Biblioteka LingVariów”, t. 23, red. M. Rak, K. Sikora, Księgarnia Akademicka, Kraków 2016, s. 229–248.
Leksyka gwarowa w Polskim słowniku lekarskim Franciszka Giedroycia, [w:] Słowiańskie słowniki gwarowe – tradycja i nowatorstwo, red. D.K. Rembiszewska, Instytut Slawistyki PAN, Łomżyńskie Towarzystwo Naukowe, Warszawa – Łomża 2016, s. 9–19.
Komparatywy gorszy oraz gorzej jako wykładniki intensyfikacji (w języku ogólnopolskim i gwarach), „Język Polski” XCIV, 2014, s. 289–302.
Zagadnienia aksjolingwistyczne w dialektologii – stan i perspektywy badań, [w:] Badania dialektologiczne. Stan, perspektywy, metodologie, red. K. Sikora, M. Rak, Księgarnia Akademicka, Kraków 2014, s. 55–64.
Funkcja oceniająca przymiotnika płony w gwarach, „Język Polski” XCIII, 2013, s. 274–286.
Słownictwo gwarowe jako źródło wiedzy o wartościach, [w:] Dziedzictwo kulturowo-historyczne regionu. Pedagogika międzykulturowa i regionalna – aspekty wychowawcze, red. A. Królikowska, Akademia Ignatianum, Wydawnictwo WAM, Kraków 2013, s. 235–251.
Selected issues from research on evaluative vocabulary in local dialects (on the basis of The dictionary of the local dialect of Zakopane and the area by Juliusz Zborowski), [w:] Dialektologie a geolingvistika v současné střední Evropě, red. Z. Holub, R. Sukač, Slezská univerzita v Opavě, Opava 2011, s. 90–101.
Przymiotnik dobry z perspektywy semantyka i leksykografa, „Prace Filologiczne” LVIII, 2010, s. 24–38.
[współaut.] J. Okoniowa, B. Grabka, R. Kucharzyk, M. Buława, Słownik gwary Zakopanego i okolic z materiałów Juliusza Zborowskiego, „Prace Filologiczne” LVIII, 2010, s. 283–290.
Oligarchia w słowniku IV Rzeczypospolitej, [w:] Język IV Rzeczypospolitej, red. R. Przybylska, M. Czerwiński, P. Nowak, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Skłodowskiej-Curie, Lublin 2010, s. 143–153.
[współaut.] J. Okoniowa, B. Grabka, R. Kucharzyk, M. Buława, II. Opracowanie redakcyjne, III. Informacje szczegółowe. Budowa artykułu, [w:] Juliusz Zborowski, Słownik gwary Zakopanego i okolic, DWN, Zakopane-Kraków 2009, s. XIX–XXVI.
Konotacja semantyczna jako środek wyrażania sądów wartościujących w tekstach prasowych, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” LXIV, 2008, s. 172–183.
Postęp i sprawiedliwość społeczna w tygodniku konserwatywno-liberalnym „Najwyższy Czas!”, [w:] Język w kręgu wartości. Studia semantyczne, red. J. Bartmiński, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2003, s. 339–359.

Recenzje, sprawozdania, bibliografie

[rec.] Retoryka codzienności. Zwyczaje językowe współczesnych Polaków, red. M. Marcjanik, „Język Polski” LXXXVIIII, 2008, z. 1, s. 82–85.
[współaut.] M. Buława, B. Grabka, Sprawozdanie z konferencji Słowiańskie słowniki gwarowe – tradycja i nowatorstwo, „Język Polski” XCV, 2015, s. 196–200.
Konferencja „Dialectology and Geolinguistics in Contemporary Central Europe”, 22–24 VI 2010, Opava, „Socjolingwistyka” XXIV–XXV, 2011, s. 199–200.
Gwara w kulturze. W 50. rocznicę śmierci Kazimierza Nitscha, „Język Polski” LXXXIX, 2009, nr 4–5, s. 378–381.
[współaut.], M. Buława, D. Suchacka, A. Tyrpa, Język IV RP, Kraków 10–11 lipca 2008 r., „Język Polski” LXXXIX, 2009, nr 4–5, s. 371–376.
Konferencja Język polski – wczoraj, dziś, jutro. W 100. rocznicę urodzin Profesora Stanisława Urbańczyka, „Język Polski” LXXXIX, 2009, z 4–5, s. 395–398.
[bibliografia] Spis treści roczników LXXVI (1996) – XCV (2015) „Języka Polskiego”, zestawili: M. Buława, P. Żmigrodzki (online: https://jezyk-polski.pl/pl/archiwum/).

Funkcje

sekretarz naukowy czasopisma „Język Polski” (od 2011)

zastępca sekretarza Zarządu Głównego Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego (2018-2022), od 2022 członek Zarządu

Udział w projektach

od 2019 – wykonawca w projekcie Deutsche Lehnwörter in polnischen Dialekten als Spiegel des Sprachkontakts (grant Deutsche Forschungsgemeinschaft; kierownik grantu: prof. Gerd Hentschel); 1 IV 2022 – 31 III 2023: praca na Uniwersytecie w Oldenburgu w ramach realizacji grantu
wykonawca w projekcie Leksyka dialektalna w ujęciu dyferencyjnym; 2005–2008; grant Komitetu Badań Naukowych; kierownik grantu: dr hab. Jadwiga Wronicz (udział w latach 2007–2008)
Repozytorium Cyfrowe Instytutów Naukowych; 2007–2013; projekt realizowany w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka (udział w latach 2011-2012)